Kriolezja i termolezja są minimalnie inwazyjnymi, neurodestrukcyjnymi zabiegami wykonywanymi z wykorzystaniem czynników fizycznych (zimna lub ciepła). Obie metody polegają na przerwaniu drogi sygnałom nerwowym i obie są rodzajami blokad nerwów. Techniki mini inwazyjne są coraz częściej stosowane ze względu na ich skuteczność, małą inwazyjność oraz niewielką liczbę działań niepożądanych. Jakie są podobieństwa i różnice pomiędzy kriolezją i termolezją, kiedy stosuje się dany zabieg i jakie są wskazania oraz przeciwwskazania?
Zabieg ten ma na celu zniszczenie struktur nerwowych poprzez specjalne urządzenie wprowadzane precyzyjnie do tkanki nerwowej. Elektroda podłączona do generatora prądu o bardzo wysokiej częstotliwości generuje temperaturę 60-80°C. Termolezji dokonuje się poprzez uszkodzenie zakończenia nerwowego temperaturą powyżej 70°C (metoda ciągła RF) i stosuje się ją, gdy zawodzą inne, mniej inwazyjne metody.
Termolezja stosowana jest najczęściej w:
klasterowych bólach głowy,
neuralgii nerwu trójdzielnego (termolezja nerwu trójdzielnego),
bólach w odcinku szyjnym lub lędźwiowym kręgosłupa,
bólach pochodzenia naczyniowego,
bólach neuropatycznych.
Termolezja pulsacyjna (neruomodulacja metodą pulsacyjną PRF) jest jednym z rodzajów tego zabiegu, w którym stosuje się niższą temperaturę ok. 40-42°C. PRF nie prowadzi do uszkodzenia nerwu, a jej głównym zadaniem jest uzyskanie efektu neuromodulacyjnego między innymi w:
bólu barku,
neuralgii nerwów potylicznych,
bólu kikuta,
nerwiakach,
bólach mięśniowo-szkieletowych,
bólach mięśniowo-powięziowych.
Bólach w zwyrodnieniu kolan
Ta metoda jest przeciwieństwem termolezji, ale jest też do niej podobna. Polega na zamrażaniu tkanki nerwowej w celu zablokowania impulsów nerwowych przewodzących ból. Zabieg wykonuje się przy pomocy specjalnej aparatury z sondą, na końcu której wytwarzana jest temperatura od -60°C do -80°C. Anestezjolog wprowadza aplikator do miejsca planowanego uszkodzenia nerwu i zamraża go, powodując czasowe zablokowanie przewodnictwa nerwowego. Kriolezja nie powoduje zniszczenia nerwu, ma działanie odwracalne, wymagające okresowego odnawiania. Jej skuteczność jest wysoka, a u około 70-80% pacjentów uzyskuje się znaczne lub całkowite ograniczenie doznań bólowych – efekt utrzymuje się średnio przez kilka miesięcy.
Wskazania do wykonania kriolezji są bardzo podobne do tych, w przypadku termolezji.. Zamrażanie nerwów stosuje się także w łagodzeniu bólów:
stawu krzyżowo-biodrowego,
głowy i karku w przypadku neuralgii potylicznej,
zwyrodnień stawów międzykręgowych w kręgosłupie,
neuralgii nadłopatkowej, biodrowo-pachwinowej, międzyżebrowej,
bolesnych nerwiaków,
zespołu łokcia tenisisty i łokcia golfisty,
zespołu bolesnego barku,
W AnalgoMed (Wrocław) wykonujemy zabiegi kriolezji. Zaletami tej metody są wysoka skuteczność oraz bezpieczeństwo. Jest mało inwazyjna, jednorazowo można zamrozić jeden lub kilka nerwów, a zabieg wykonywany jest ambulatoryjnie i w większości przypadków nie jest wymagana hospitalizacja. Może być jednym z elementów wspomagających fizjoterapię, gdyż zmniejszenie bólu poprawia efekty rehabilitacji. To wszystko sprawia, że kriolezja jest chętnie wybieraną przez pacjentów techniką niwelowania bólu przewlekłego.